Oracle Dba için Linux- Dosyalarla Çalışma ve VI Editör Komutları

Linuxda çalışabilmek için linux yapı mimamirisi temel seviyedede olsa bilinmelidir. Çünkü linux çok esnek bir konfigürasyon yapısına sahiptir.Sadece configürasyon dosyalarını düzenleyerek çok farklı bir linux oluşturabilir yada yanlış düzenlediğiniz bir dosyadan dolayı sisteminize zor anlar yaşatabilirsiniz.Öncelikle linux yapı mimarisini anlatıp, hangi klasörde ,ne tür dosyalar bulunur ve vi editörü nedir? Nasıl kullanılır temel seviyede açıklamaya çalışacağız.

Linux Dosyalama Mimarisi;

Linux Klasör Mimarisi Şekil1 de özet olarak belirtilmiştir. Bir kaç örnekle akılda kalıcı olması sağlanabilir. Mesela Desktop bilgilerini ulaşmak isteyen oracle kullanıcısı cd /home/oracle/Desktop şeklinde komut satırında masaüstündeki dosyalarına ulaşabilir. Yada bilgisayarınıza taktığını bir usb belleği mount ettikten sonra cd /mnt/mydisk şeklinde diskini görebilir.

Şimdi Dosyalarve klasörlerle çalışırken bilmemizde fayda olacak bazı komutları inceleyelim;

*: Yıldız komut tek başına kullanıldığında bulunulan klasördeki tüm dosya ve klasörleri ima eder. Ancak ins* gibi bir ifade kullanıldığında ins ile başyan tüm dosyaları ima eder.

Cat: Dosya okumamızı yada dosya içine yazı yazmamızı sağlar.

Örnek : cat deneme.sh                --Deneme dosyasının içeriğini ekrana bastırı

            cat  deneme > text         --Denem dosyasının içeriğini text dosyasına atar.

| (Pipe): Pipe iki işlemi birleştirmemizi sağlar. Mesela ls –l | more à Bulunduğunuz klasördeki tüm soyaları sayfa sayfa izlemenizi sağlar.

Ps : Çalışan prosesleri göememizi sağlar.

Ps –ef | grep ora* à ora ile başlayan processleri bize bildirecek.

ps -ef | grep ora* | awk '{print " kill -9 " $2}'  à ismi ora ile başlayan tüm processleri kill edebileceğimiz komutları ekrana bastırır.

Hatta bunları bir dosya içinede atabiliriz.

ps -ef | grep ora* | awk '{print " kill -9 " $2}' > /home/oracle/kill_processes.sh  

Bu arada kill komutu birprocessi sonlandırmamızı sağlar.Bir çok seçeneği olmakla birlikte genel olarak kullanımı kill -9 process_id şeklindedir.

md5sum : Dosya kopyalama yada taşıma ederken, yapılan işleminin sorunsuz olduğunu tespit ederken kullanılır.

md5sum deneme > deneme_md5 àmd5 bilgilerini deneme_md5 dosyasına attıktan sonra taşıma yapılır. Ardından md5sum –c deneme_md5 komutu ilede kontrol yapılır.

grep : Genel arama listeleme gibi işlevleri vardır.

grep –ins ‘aranacak_kelime’ içinde_aranacak_dosya à Bir dosya içinde kelime aramayı sağlar.  Grep komutu diğer komutlarla kullanılarak daha etkin aramalarda yapılabilir.

ps –ef | grep oracle komutu oracle adındaki processleri arar.

echo : Ekrana yazı basmak en basit kullanımıdır.

echo $ORACLE_HOME oracle_home adında bir değer varsa karşılığını ekrana yazdırır.

echo “” > 10045.trc à Bu ifade ise 10045 dosyasının içeriğini boşaltmamızı sağlar.Bu bazen gereklidir. 


Çok fazla şişen log dosyaları silindiğinde sorun olabilir dolayısıyla bu yöntem ile bu dosyaları truncate yani boşaltma işlemi yapmış oluruz.

mail –s “mail_subject” sender_list@domain.com < some_file  àMail komutu gözüktüğü üzere mail iletme işlemini gerçekleştirir.

df : disk bilgilerini dorgulama işlemini sağlar. df –hm disk doluluk bilgilerini MB cinsinden ekrana bastırır.

Du: dosya yada klasörlerin boyut bilgisini bize verir. Mesela du –sm deneme komutu deneme soayasının boyutunu bize MB cinsinden verir.

tail: tail komutu anlık izleme amaçlı kullanılabilir.

tail –f /oracle/oraInventory/logs/installActions2011-06-15_01-42-42PM.log komutunu çalıştırdığınızda oracle kurulurken tüm adımları görebilirsiniz.

            En çok Kullanılan VI Editör komutları

            Öncelikle VI editörden biraz bahsetmek gerekecek olursa , vi editor komut ekranında çalışırken dosyaların içine yazı yazmamızı yada dosyaların içini düzenlememizi sağlayan en basit linux editörlerinden biridir.

Bir doyayı açmak için vi dosya_adı şeklinde yazmak yeterlidir.Eğer yeni bir dosya oluşturulacaksa; vi my_file dediğinizde my_file adında bir doya açılmış olur.vi editör yazı modundan ve komut modunda olmak üzere iki modda görünür. Yazı moduna almak için

i tuşuna basmamız gerekir. Bundan sonra istediğimiz yazıları my_file dosyasına ekleyebiliriz. Komut moduna geçmek için

esc tuşunu kullanırız ve bu modda daha çok search, copy kaydetme gibi işlemleri komutlar yardımı ile yaparız.

:q! Komutu kaydetmeden çıkmanızı sağlar.

:w! Yapılan düzenleme ve değişikliklerin kaydedilmesini sağlar.

:wq! Yapılan düzenleme ve değişikliklerin kaydedilmesini ve dosyadan çıkılmasını sağlar.

:r karakter değiştirme işlemi yapar.

:dd satır silme işlemi yapar.

:yy bulunulan satırı kopyalar

:Nyy N yane satırı kopyalar

:p kopyalanmış satır yapıştırma işlemi görür.

/ arama işlemi ; /src  dosya içinde cursordan sonra src kelimesini aradık

? arama işlemi ; ?src  dosya içinde cursordan önce src kelimesini aradık

:12 ,24w yedekleme  12 ile 24. Satıralrı yedekelme adlı dosyaya yazdırdık

Bunlar vi editör ile ilk aşamada çalışamnızı sağlayacak komutlarıdır. Ancak pratik yaparak kendinizi geliştirmeniz gereklidir.

Özcan YILDIRIM