Merhabalar
Bu yazımızda linux kullanmaya başlarken bilinmesi gereken en temel komutları ve ne işlev yaptıkalrını örneklerle açıklamaya çalışacağız. Bu noktada sürecimizi bir oracle dba ‘in bilmesi gereken linux bilgilerini anlatarak devam edeceğiz.
Neden Linux komutlarını bilmeliyiz: Linux desktop ekranı her ne kadar olsada yapısı gereği komut ları bildiğinizde istediğiniz işlemleri daha çabuk yapmanızı, ekranlar ve dosyalar içinde boğulmaktansa genel dosya yapısını öğrendiğinizde işlevselliğin zirve yaptığı bir işletim sistemi olduğunu sizde farketeceksiniz. Windows kullanıcıları ilk zamanlar bu komutlarla çalışırken zorlanabilirler.Ancak şu da bilinmelidir ki oracle dba lar linux ta çalışırken remote bağlantı yaparlar ve terminal windowda çalışırlar.Ayrıca processlerin takibi, yönetimsel araçlar vs.. birçok işlemide desktop üzeinden mousla yönetmek aslında komut ları bilmekten daha zordur.
Öncelikle vmvare üzerine bir linux kurduktan sonra putty ile bu makinaya nasıl bağlanılır bunu açıklayalım.Putty indirebileceğiniz link http://www.putty.org/.
Daha sonra vmware içinde bulunan linuxda bazı değişiklikler yapmamız gerekiyor,
Öcelikle aşağıdaki şekil1 de gözüktüğü üzere network ayarlarını bulalım.
Şekil1:Linux Network ayarları sekmesi
Sonrasında karşımıza şekil2 deki gibi bir ekran çıkacak buradan eth0 seçip edit tıklayalım.
Şekil2:Network konfigürasyon ekranı
Şimdi sıra geldi configure etme.Bunun için şekil3 deki gibi Statically set IP adresses seçeneğini
Seçip Adress, Subnetmask ve gatewaay bilgilerini şekildeki gibi süzenleyelim.
Şekil3: Ethernet birim konfigürasyonu
Daha ok tıklayıp bu ekrandan çıkalım. Masaüstünde terminal window açıp değişikliklerin actif olması için aşağıdaki komutu çalıştıralım.
[root@localhost ~]# service network restart
Sonrasında bir kontrol yapmamız gerekiyor. Vmware deki linuxda System ayarlarından firewall açıksa disable etmeliyiz.
Bundan sonra vmware üzerindeki vm sekmesinden şekil 4 deki gibi ethernet seçineklerini Vmnet1 (Host Only) şeklinde değiştiriyoruz.
Şekil4: Vmware ethernet seçenekleri
Daha sonra windowsumuza gelip network merkezinden Vmware Network Adapter Vmnet1 ‘i networkunu bulup şekil 5 deki gibi TCP/IP ayarlarını değiştirelim.
Şekil5:Vmware Network Adapter Vmnet1 TCP/IP ayarlari
Bu işlemlerden sonra artık Putty çalıştırıp şekil daki gibi ayarları yaptığınızda artık vmware içindeki makinamızı buradan komut ekranı ile yönetebiliriz. Ayrıaca vmware i background session olarak çalıştırdığımızdada daha az ram harcar ve buradan tüm işlemlerimizi gereçekleştirebiliriz.
Şekil6:Putty ile Bağlantı ayarları.
Şimdi linux’u komut ekranı ile kullanabilmek için bilmemiz gerekn en temel komutları incelemeye başlayalım, zamanla yazılarımızda bir oracle dba in bilmesi gereken linux bilgisinin derinlemesine incelemeye çalışacağız.
Bu arada vmware’e bağlantı konusunda Talip Hakan ÖZTÜRK arkadaşıma katkılarından dolayı teşekkürlerimi sunarım. Etik olarak buraya eklediğim ve bana ait olamayan spesific bilgilerin tamamına kaynak sunmayı, karşı taraf için bir borç ve görev bilirim.
Neyse asıl konumuz olan “oracle dba için linux “ yazımıza who komutu ile başlayalım.
who : Makinaya bağlı olan userları görmemizi sağlar.Görebileceğimiz bilgiler userın bağlantığı zaman, bağlantı IP si, kullanıcı adı gibi bilgilerdir.
[root@localhost~]# who
root pts/1 2011-06-09 19:53 (192.168.1.41)
root :0 2011-06-03 14:11
whoami : Kendi kullanıcı adımızı ekrana bastırır.
[root@localhost ~]# whoami
Root
ctrl-c : Yapmakta olduğumuz bir işlemi iptal etmemizi sağlar. Yani cancel butonu ile aynı işlevi görür.
Ctrl-d,exit,logout:Bir bağlantıyı sona erdirmemizi sağlar.
Passwd:Kullanıcı şifremizi değiştirmemizi sağlar.
[root@localhost ~]# passwd
Changing password for user root.
New UNIX password:
Retype new UNIX password:
passwd: all authentication tokens updated successfully.
More: Bir dosyayı sayfa sayfa okuyabilmenizi sağlar.Aşağıdaki gibi çalıştırırız.
[oracle@atlas ~]$ more deneme.txt
cp ve mv: Cp dosyayı kopyalamak içindir. Mv ise taşımak içindir. Yani copy ve cut gibi. Kullanımı ise aşağıdaki gibi komut kaynak_dosya hedef_dizin
[root@localhost ~]# ls
anaconda-ks.cfg Desktop install.log install.log.syslog
[root@localhost ~]# cp install.log Desktop/
[root@localhost ~]#
Yukarıda gözüktüğü gibi iinstall.log dosyasını Desktop klasörüne kopyalık. Eğer işlemi mv ile yapsaydık taşımış olurduk.
ls: Bulunduğunuz dizindeki dosya veya dizinleri listeler.
man:Bir komutun farklı parametrelerle kullanımı mevcuttur. Bu parametreler komutun işlevselliğini artırır. Kullanımı man komut şeklindedir.Mesela ls dediğinizde sadece aşağıdaki gibi dosyaları gösterirken;
[root@localhost ~]# ls
anaconda-ks.cfg Desktop install.log install.log.syslog
ls –ltrh dediğinizde aşağıdaki gibi dosya ve dizinlere ait bir çok bilgiyi görebilirsiniz.
[root@localhost ~]# ls -ltrh
total 108K
-rw-r--r-- 1 root root 5.3K Jun 10 10:05 install.log.syslog
-rw-r--r-- 1 root root 70K Jun 10 10:05 install.log
-rw-r--r-- 1 root root 1.3K Jun 10 10:05 anaconda-ks.cfg
drwxr-xr-x 3 root root 4.0K Jun 10 15:09 Desktop
Burada herbir komutun tüm parametrelerini incelemeyeceğiz. Sadece komutu tanıtacağız. Siz ilginiz ve ihtiyacınız ölçüsünde kendinizi geliştirebilirsiniz.
pwd:Bulunmuş olduğunuz path’i size verir.
rm : Bir dosya yada dizini silmenizi sağlar. Eğer silinecek dosya ile aynı dizinde iseni sadece dosya adını yazarsınız , eğer dosya başka dizinde ise path ile birlikte dosya adını yazarsınız. Bir defada birden çok dosya yada dizini rm komutundan sonra art arda yazarak silebilirsiniz.
[root@localhost Desktop]# rm install.log
rm: remove regular file `install.log'? y
find:Bir dosyayı aramanızı sağlar. Kullanımı ise aşağıdaki gibidir.
Find aranacak_dizin -name dosya_adı
Aşağıdaki örnekte 11gins ile başlayan dosya yada dizinleri aradık. Aranacak dizin yerine sadece / koyarak tüm dizinlerde aramayı sağladık. * ise 11gins kelimesi ile başlayan tüm dosya yada dizinleri bulamamızı sağlar.
[root@localhost Desktop]# find / -name 11gins*
/oracle/11ginstall
cd: Change directory anlamında bulunduğumuz dizini değiştirmemizi sağlar.Aşağıdaki örnekte kullanımını görebilirsiniz.
[root@localhost Desktop]# pwd
/root/Desktop
[root@localhost Desktop]# cd /oracle/vmora/
[root@localhost vmora]# pwd
/oracle/vmora
[root@localhost vmora]#
mkdir: dizin oluşturmanızı sağlar. Aşağıda Desktop dizini içini music klasörü oluşturacağız.
[root@localhost ~]# mkdir Desktop/music
rmdir: Dizin silmemizi sağlar.
[root@localhost ~]# rmdir Desktop/music/
chmod: Dosya yada dizinler ait izinleri düzenlememizi sağlar.Bu izinler;
r à Dosyayı okuma izni
w à Dosyaya yazma izni
x à Dosyayı çalıştırma izni
Aşağıda kullanımına dair b.r örnek bulabilirsiniz.
[root@localhost ~]# ls -l
total 108
-rw-r--r-- 1 root root 1246 Jun 10 10:05 anaconda-ks.cfg
drwxr-xr-x 3 root root 4096 Jun 10 17:46 Desktop
-rw-r--r-- 1 root root 71060 Jun 10 10:05 install.log
-rw-r--r-- 1 root root 5348 Jun 10 10:05 install.log.syslog
[root@localhost ~]# chmod a+w install.log
[root@localhost ~]# ls -l
total 108
-rw-r--r-- 1 root root 1246 Jun 10 10:05 anaconda-ks.cfg
drwxr-xr-x 3 root root 4096 Jun 10 17:46 Desktop
-rw-rw-rw- 1 root root 71060 Jun 10 10:05 install.log
-rw-r--r-- 1 root root 5348 Jun 10 10:05 install.log.syslog
Burada a herkese anlamındadır. a yerine o dediğinizde others, u dediğinizde dosya sahibi ve g dediğinizde kullanıcının bağlı olduğu guruba izinleri atamış olursunuz. Bu izinleri geri almak için – operatoru kullanılır. Yani herkesten okuma yetkisini almak için chmod a-r demek yeterlidir.İzin atama yada alma işini chmod 755 gibi sayılarlada yapabilirsiniz, ancak yukarıdaki gibi kullanım akılda daha kalıcı ve bilinçli yol olduğunu düşündüğüm için bu şekilde anlattım.
file : Bu komut ile dosya tipini görebiliriz. file dosya_adı şeklinde kullanılır.
[root@localhost ~]# file install.log
install.log: ASCII English text
Demekki install.log dosyası ASCII English karakter kodlamasına sahip bir text dosyasıymış.
Özcan YILDIRIM
Merhaba Özcan,
YanıtlaSilPaylaşımların için teşekkürler. Başarılar dilerim.
Talip Hakan Öztürk